Μπορεί μια δίαιτα χωρίς γλουτένη να βοηθήσει στον αυτισμό;

Πολλοί αναρωτιούνται αν επηρεάζει η γλουτένη τον αυτισμό; Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος  ή αυτισμός είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται κυρίως από ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία και αλληλεπίδραση και από περιορισμένα ή επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς. Όπως υποδηλώνει το όνομα, το φάσμα των συμπτωμάτων του υπάρχει σε ένα φάσμα και ποικίλλει ευρέως σε βαρύτητα.

Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου Νοσημάτων, ο αυτισμός επηρεάζει περίπου 1 στα 54 παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα. Ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών εξετάζει τις συνδέσεις μεταξύ του αυτισμού και των διατροφικών παρεμβάσεων. Ενώ ορισμένες ειδικές δίαιτες έχουν προταθεί ως ευεργετικές για τον αυτισμό, η γλουτένη έχει λάβει ιδιαίτερη προσοχή ως δυνητικά επιδεινωτικός παράγοντας.

Αρκετές μελέτες καθώς και αναφορές υποδεικνύουν ευεργετική επίδραση μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη βοηθώντας στον μετριασμό ορισμένων από τις συμπεριφορικές και πνευματικές προκλήσεις που σχετίζονται με τον αυτισμό.

Ωστόσο, τόσο οι φροντιστές όσο και οι κλινικοί γιατροί έχουν εκφράσει μια αβεβαιότητα για την αξία μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη σε άτομα με αυτισμό. Η υιοθέτηση μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη μπορεί να είναι μια σημαντική αλλαγή, ιδιαίτερα στα παιδιά, και ακόμη περισσότερο σε παιδιά που έχουν συχνά προκλήσεις αισθητηριακής επεξεργασίας που περιορίζουν τις αποδεκτές γεύσεις και υφές.

Mπορεί να συνδέονται η κοιλιοκάκη και ο αυτισμός;

Πολυάριθμες μελέτες έχουν εντοπίσει υψηλότερους δείκτες αντισωμάτων με βάση τη γλουτένη σε ασθενείς με αυτισμό. Η γλουτένη είναι γνωστό ότι επηρεάζει τον εντερικό φραγμό που οδηγεί σε διαρροή εντέρου και διαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού φραγμού. Η έρευνα έχει εντοπίσει ότι τα παιδιά που έχουν διαγνωστεί με αυτισμό έχουν υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης διαρροής εντέρου. Επιπλέον, μελέτες έχουν συνδέσει το ρόλο της γλουτένης στην καταστροφή των αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου και τη συμβολή στη βλάβη των διαφορετικών πρωτεϊνικών δομών στον εγκέφαλο.

Με ένα σύνολο στοιχείων που υποστηρίζουν μια συννοσηρότητα μεταξύ αυτισμού και κοιλιοκάκης, έχουν προκύψει μελέτες για να διερευνήσουν τι οδηγεί αυτή τη σύνδεση. Ιδιαίτερη περιέργεια είναι η κοινή εμπειρία και στις δύο καταστάσεις μη ειδικών γαστρεντερικών συμπτωμάτων όπως η διάρροια, η δυσκοιλιότητα και το φούσκωμα. Οι περισσότερες έρευνες, βασίζονται στην υπόθεση ότι η κοιλιοκάκη και ο αυτισμός σχετίζονται και οι δύο με αυξημένες ανοσολογικές αποκρίσεις ή αυτοάνοσα, παρ’ όλα αυτά, η σύνδεση αυτή  εξακολουθεί να μελετάται ενεργά.

Οι δίαιτες χωρίς γλουτένη μπορεί να είναι χρήσιμες στον αυτισμό;

Οι δίαιτες χωρίς γλουτένη συχνά συνδυάζονται με δίαιτες χωρίς καζεΐνη τόσο σε ερευνητικές μελέτες όσο και στην πράξη από γονείς που αναζητούν τρόπους στήριξης των παιδιών τους. Ενώ αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι δίαιτες χωρίς γλουτένη μπορεί να είναι χρήσιμες στον αυτισμό, η έρευνα μπορεί να είναι αντιφατική. Συνολικά, οι μελέτες που αξιολογούν τις οριστικές επιδράσεις μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη στα αυτιστικά συμπτώματα για όλα τα παιδιά και τις περιπτώσεις δεν έχουν μέχρι στιγμής καταλήξει.

Ο λόγος που η έρευνα γύρω από τα οφέλη είναι αντιφατική, μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους. Για παράδειγμα, μια δίαιτα χωρίς γλουτένη από μόνη της μπορεί να μην καλύπτει όλες τις διατροφικές ανάγκες (ανεπάρκειες, τοξικότητες κ.λπ.) ενός παιδιού. Έτσι, ενώ μια δίαιτα χωρίς γλουτένη μπορεί να βοηθήσει, ταυτόχρονα μπορεί να υπάρχουν και άλλοι συγχυτικοί παράγοντες που εξακολουθούν να συμβάλλουν στα συμπτώματα και να συγκαλύπτουν τυχόν πιθανά οφέλη. Επιπλέον, μια δίαιτα χωρίς γλουτένη μπορεί να μην ακολουθείται αυστηρά, είτε λόγω παρανόησης σχετικά με το τι επιτρέπεται ή εξαιτίας των κρυφών πηγών γλουτένης, είτε λόγω δυσκολίας να συμμορφωθούν τα παιδιά σε περιορισμένες δίαιτες.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι μια δίαιτα χωρίς γλουτένη μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα του αυτισμού. Μια μελέτη με 50 παιδιά βρήκε βελτιώσεις στον ύπνο, την προσοχή, την υπερκινητικότητα και το άγχος/καταναγκασμό τόσο με αποκλειστική δίαιτα χωρίς γλουτένη  όσο και σε μια συνδυασμένη δίαιτα χωρίς γλουτένη και καζεΐνη.

Μια άλλη μελέτη 387 θεματικών ζευγαριών (παιδιά με αυτισμό και οι φροντιστές τους), ανέφεραν βελτίωση στις συμπεριφορές αυτισμού, στα φυσιολογικά συμπτώματα και στις κοινωνικές συμπεριφορές. Αυτά τα αποτελέσματα είναι αρκετά ελπιδοφόρα για να αξίζουν περαιτέρω έρευνα σχετικά με τα πιθανά οφέλη της δίαιτας χωρίς γλουτένη για τον αυτισμό.

Μια έρευνα στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2015 ανέφερε ότι περισσότερο από το 80% των γονέων παιδιών με αυτισμό ανέφεραν κάποιου είδους διατροφικής παρέμβασης για το παιδί τους. Μια δίαιτα χωρίς γλουτένη και καζεΐνη αναφέρθηκε στο 29%. Όταν ρωτήθηκαν για τα αποτελέσματα της δίαιτας χωρίς γλουτένη και καζεΐνη, το 20-29% των γονέων ανέφεραν σημαντικές βελτιώσεις στις βασικές διαστάσεις της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού, ιδιαίτερα στα γαστρεντερικά συμπτώματα, τη συγκέντρωση και την προσοχή.

Ενώ τα οφέλη μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη και καζεΐνη είναι συζητήσιμα, είναι λιγότερο αμφισβητήσιμο ότι η διατροφή γενικά και τα συμπτώματα αυτισμού συνδέονται. Όπως κατέληξε μια μελέτη, οι δίαιτες χωρίς γλουτένη, χωρίς καζεΐνη και κετογονικές δίαιτες μπορούν να παίξουν ρόλο στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του αυτισμού. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτές τις δίαιτες, η κατανάλωση ζάχαρης, πρόσθετων, φυτοφαρμάκων, γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, ανόργανων επεξεργασμένων τροφίμων και δύσκολα εύπεπτων αμύλων μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.

Ενώ η σχέση μεταξύ γλουτένης και αυτισμού εξακολουθεί να μελετάται σε μεγάλο βαθμό, είναι καλά τεκμηριωμένο ότι η διατροφή και η τροφή είναι πιθανοί παράγοντες ενεργοποίησης και σύνθετοι παράγοντες των συμπτωμάτων του αυτισμού. Η αξιολόγηση της διατροφής και της διατροφικής κατάστασης τόσο στις εγκύους όσο και στα παιδιά τους θα πρέπει να αποτελεί βασικό συστατικό στη θεραπεία της πρόληψης του αυτισμού. Συστήνεται τα παιδιά με νευροαναπτυξιακά προβλήματα να αξιολογούνται για ευαισθησίες στη γλουτένη και άλλες τροφές, διατροφική ανεπάρκεια και σύνδρομα δυσαπορρόφησης παράλληλα με ιατρικές και ψυχολογικές παρεμβάσεις.

Πηγή: glutenfreesociety.org